Categorie archieven: Berichten
Foto van vroeger, bouw van nieuwe woning aan de Borgweg in Stedum. (Fotograaf onbekend)
Artikel in De Stedumer van oktober 2024.
De foto zou zo uit het fotoboek van mijn familie kunnen komen toen we in het voorjaar van 1957 van Texel naar de Noordoostpolder verhuisden. Maar toch is die echt in Stedum gemaakt. In 1959 is het huis nog onbewoond. Kort daarna zou de familie F. Dijkstra er gaan wonen.
Er stonden toen nog oude huisjes aan de Singel, die kort daarna zouden worden afgebroken en vervangen worden door nieuwbouw. Die nieuwbouw paste in een plan waarin ook het inmiddels afgebroken Nij Nittersum was opgenomen. Aan de noordkant van Stedum zouden nog enkele nieuwbouwplannen volgen, w.o. Vlaspad e.o. en Sien Jensemahörn.
De stijl van de woning op de foto vormt een breuk met alles wat daarvoor is gebouwd in Stedum. Er werd in die tijd gezocht naar nieuwe vormen waarin het ging om zuivere vormen d.w.z. eenvoudige lijnen en vlakverdelingen.
Hoewel de woning op de foto zomaar in de Noordoostpolder had kunnen staan, lijkt het toch eerder een voorbeeld van het Nieuwe Bouwen – eerder dan de Delftse School -, waarin doelmatigheid, efficiëntie en betaalbaarheid voorop stonden. Bouwen in Stedum ging toen kennelijk vooral uit van functionaliteit.
De woning op de foto voldeed indertijd aan alle moderne eisen van toen en is inmiddels gesloopt. In 2023 betrokken de bewoners van de Borgweg hun nieuwe woningen.
André de Graaf, Stichting Historie Stedum
Wandelroute Stedum
Begin- en eindpunt is de Parkeerplaats Haven Stedum*
*De route kan op elk gewenst punt beginnen en eindigen, aangezien het een rondwandeling is.
Foto van vroeger Iconen en Symbolen op het kerkhof in Stedum
Artikel in De Stedumer van september 2024.
Hier ligt het echtpaar Huizenga – Doornbos begraven, Jan (1857 – 1911) en Geertruida (1855 – 1906). De foto is gemaakt op de begraafplaats aan de Stationsweg en dus niet op het kerkhof bij de Bartholomeüskerk. Geen wonder, want Jan Huizenga was dominee van de Gereformeerde Kerk van Stedum van 1897 – 1911.
De aandacht wordt getrokken door de identieke beelden van de gebroken zuilen. Rechtsonder is bij beide zerken een zeis te zien. Links een omgekeerde toorts of fakkel. De gebroken zuilen symboliseren een plotselinge, vroege dood. Zij zijn beiden immers niet oud geworden. Aan de zuilen ontspruiten takken wat wijst op nagelaten kinderen. De zeis is een attribuut van de dood. De omgekeerde toorts of fakkel stelt het gedoofde leven voor.
Als symbolen zien we op zerken uit die tijd nog meer symbolen als een vlinder, een slang die in zijn eigen staart bijt, een treurwilg, een zandloper en nog veel meer.
De Bijbelteksten op de zerken spreken voor zich. Helemaal rechtsonder beitelde de maker van de grafsteen zijn naam. Die naam heb ik niet kunnen achterhalen. Dat was doorgaans de plaatselijke schilder.
André de Graaf
Stichting Historie Stedum
Vacature Stichting Historie Stedum
Stichting Historie Stedum zoekt een vrijwilliger in de rol van
Informatiebeheerder
Taken
– Scannen van foto’s en documenten t.b.v. de beeldbank
– Ondersteunen bij beheer van de beeldbank
– Ondersteunen bij actualiseren van de website en de Facebookpagina
Wij vragen
– Kennis, vaardigheden en ervaring op het gebied van informatie- en communicatietechnologie
– Collegiale- en servicegerichte instelling
– Beschikbaarheid van enkele uren per week
Informatie over Stichting Historie Stedum, zie https://www.historiestedum.nl
Als je belangstelling hebt, graag een e-mail voorzien van volledige naam, telefoonnummer en een korte motivatie naar bestuur@historiestedum.nl
Open Monumentendag goed bezocht.
Open Monumentendag Stedum.
Mede dankzij het mooie weer is op zaterdag 14 september de Open Monumentendag goed verlopen.
Veel bezoekers namen een kijkje bij de deelnemende monumenten.
De historische wandelroute werd naast wandelaars ook gebruikt door deelnemers op de fiets.
We kunnen terugkijken op een zeer geslaagde dag.
Bestuur Stichting Historie Stedum
Foto van vroeger, de Vlasfabriek van Stedum
De vlasfabriek werd in 1870 opgericht door de familie Pilon. In de omgeving van Stedum werd indertijd zo’n 190 hectare vlas verbouwd. In het bijgebouw stond een stoomketel die gestookt werd met afval van de vlasverwerking. In de fabriek werd het vlas gerepeld, gebraakt en gezwingeld. Hierbij werd het zaad verwijderd, zodat uiteindelijk de vezel overbleef. De zgn. vlaslint die hierbij ontstond werd verpakt in balen van 100 kg en afgenomen door spinnerijen in Twente. In de hoogtijdagen werkten er in het winterseizoen 30 à 40 mensen.
Voordat het vlas in de fabriek verwerkt kon worden, werd het geroot. Hierbij wordt het vlas in water gelegd. Dit gebeurde aanvankelijk in de sloten in de buurt van de fabriek tot de gemeente dit verbood vanwege stank en vissterfte. De familie Pilon kocht toen de boerderij Crolleheert, Bedumerweg 37. In het aangrenzende maar kon het vlas worden geroot. Watermolen ‘de Volharding’ deed vervolgens dienst het vervuilde water te malen naar het Westerwijtwerdermaar.
In de vlasschuur aan de Molenstraat werd het lijnzaad geschoond en op de beurs van Rotterdam verkocht. De vlasproductie stopt in 1935 door dumping van vlaslint door de Sovjetunie.
In de toenmalige vlasschuur is nu het vlasmuseum gevestigd.
André de Graaf
Stichting Historie Stedum
Foto: Vlasfabriek Stedum, Lopsterweg 43 ca. 1950.
Fotograaf onbekend, collectie Klaas Pilon.
Open Monumentendag Stedum 2024
Open Monumentendag 14 september 2024
Het thema van Open Monumentendag dit jaar is Verbinding. In Stedum is daarom een historische wandelroute uitgezet. Deze gaat langs monumenten waarbij een gedenkplaat met informatie staat. De wandelroute verbindt bovendien de locaties die bezocht kunnen worden.
De locaties die open zijn op zaterdag 14 september van 10.00 – 17.00 uur:
- De Vlasschuur, Molenstraat 14, ingang Triezenbergstraat
- Bartholomeuskerk, Hoofdstraat 1
- Niehof (bijschuur), Lopsterweg 2
- Voormalige Rabobank, Stationsweg 1
- Stichting Historie Stedum, Stationsweg 29a en 31
In de Vlasschuur is een tentoonstelling te zien van de vlasverwerking in Stedum tussen 1870 en 1935.
De Batholomeuskerk heeft een rijke geschiedenis. Er wordt een film vertoond over Rombout Verhulst, de maker van het praalgraf van Adriaan Clant. Rombout Verhulst werd 400 jaar geleden geboren.
In de bijschuur van Niehof is de tentoonstelling over Sien Jensema te bezoeken.
In de voormalige Rabobank is een tentoonstelling over de geschiedenis van de bank.
Bij Stichting Historie Stedum zijn, behalve het clubgebouw, ook het koetshuis annex lijkenhuisje geopend.
De historische wandelroute is te krijgen bij de deelnemende locaties, zowel digitaal als op papier. De route kan op elk gewenst punt beginnen en eindigen, maar is ‘gedacht’ vanuit de haven, vanwege de ruime parkeermogelijkheid.
Open Monumentendag is een landelijk evenement. Informatie over activiteiten op 14 en 15 september 2024 zijn te vinden op de website. Door Marketing Eemsdelta is een folder gemaakt met informatie over activiteiten in de gemeente Eemsdelta.
André de Graaf
Stichting Historie Stedum
Foto van vroeger: ’Synagogegang’ Krangeweersterpad 1910
Artikel in De Stedumer van juni 2024.
Het Krangeweersterpad heette in de volksmond Synagogegang. Het liep vlak achter de huizen langs aan het begin van de Bedumerweg naar de Campsterstraat, die nu Kampweg heet. Op de hoek van de Bedumerweg en de D. Triezenbergstraat stond de synagoge. Het pad is verdwenen en de huizen zijn gesloopt. Het laatste huis was op het laatst in gebruik als ‘Duivenhuisje’. De grond is bij de woningen Bedumerweg 10, 12 en 14 gevoegd. Op de kadastrale kaart zijn het pad en de percelen nog herkenbaar.
De synagoge is gebouwd in 1890. Het was de kleinste van Nederland, er konden zo’n 35 mensen in. De synagoge werd in 1935 gesloten. Bij het begin van de Tweede Wereldoorlog waren alle Joden al uit Stedum verdwenen. Er is sprake van dat in Stedum in de oorlog Russische krijgsgevangenen waren tewerkgesteld. Die zouden het meubilair van de synagoge hebben verwijderd. Bij de Gemeente Stedum was er over verdwenen inventaris niets bekend. Na de oorlog is de synagoge in gebruik geweest bij de firma Mars als opslagplaats voor bouwmaterialen. Het gebouw is rond 1965 gesloopt.
De gevelsteen van de synagoge maakt sinds 1998 deel uit van het Joods monument. Dit monument neemt een plaats in bij de Dodenherdenking op 4 mei.
André de Graaf
Stichting Historie Stedum
’Synagogegang’ Krangeweersterpad 1910
Foto D. van der List
Foto van vroeger, Koetshuis met lijkenhuisje Stedum 1891
Artikel in De Stedumer van mei 2024.
Het koetshuis en lijkenhuisje is gebouwd in 1890. De torenspits heeft vooraf nogal wat discussie opgeleverd, maar die kwam er toch. Er staan dan nog bomen langs de Stationsweg en er ligt een sloot.
Het had weinig gescheeld of het lijkenhuisje zou in de jaren ‘60 zijn gesloopt. De staat van onderhoud was slecht. De gemeenteraad had al tot afbraak besloten, maar de Provincie verbood dit. Het gebouw is toen versoberd. De torenspits werd verwijderd, een toegangsdeur werd dichtgemetseld en de andere werden voorzien van metalen kanteldeuren.
Het plan het gebouw te restaureren ontstond in 2013. Een ruime gift van een oudStedumer zette de zaak in 2015 in beweging. De Gemeente Stedum droeg het eigendom in 2016 over aan de Stichting Historie Stedum. Subsidie en giften van Stedumers zorgden voor extra armslag. In 2020 werd met hulp van een aantal vrijwilligers met de uitvoering begonnen. Het koetshuis en lijkenhuisje werd in 2022 volledig gerestaureerd opgeleverd en op 17 juni officieel geopend.
Op 4 mei vindt hier de Dodenherdenking plaats. De gedenksteen uit 2012 is weer op de voorgevel geplaatst: ‘Vrijheid is waardevol. Ter nagedachtenis aan burgers en militairen die sinds de Tweede Wereldoorlog in oorlogssituaties hun leven verloren’ Hierop ook de namen van de vijf oorlogsslachtoffers uit Stedum.
André de Graaf
Stichting Historie Stedum
(foto: Koetshuis met lijkenhuisje 1891)
