Uit de rubriek Foto van vroeger in De Stedumer van december 2022.
De Brandweer van Stedum.
Brandmelding gebeurde in het verleden door het luiden van de kerkklok. Later kwam er een sirene in de kerktoren die onderaan aan de toren werd bediend. Later stond de sirene op dak bij kapper Smid in de Clantstraat. Uiteindelijk kwam die weer in de toren terecht terwijl de bediening op afstand gebeurde.
Het hele dorp liep uit terwijl de spuitgasten op de fiets of rennend op klompen naar de kazerne onderweg waren. Daarna kreeg elke brandweerman een pieper die verbonden was met de meldkamer in Delfzijl.
De Dodge is in 1972 vervangen door de Mercedes, ook met een aanhanger. De brandweer kreeg later naast blusmiddelen ook de beschikking over hulpverleningsapparatuur.
Brandweer Stedum was een actief korps dat regelmatig oefende en meedeed aan wedstrijden op provinciaal-, regionaal- en zelfs landelijk niveau. Brandweer Stedum is opgeheven na het ontstaan van de gemeente Loppersum.
Klokkenpad 1-3 is gebouwd in 1900. Hierin zat ook de openbare lagere school.
Nu is er ‘een paar ontwerpers v.o.f.’ gevestigd.

André de Graaf
Stichting Historie Stedum
met dank aan Gerard Kruidhof

(Op de foto: Brandweer Stedum naast de brandweerauto voor de kazerne. De foto is gemaakt rond 1960.
Staand v.l.n.r. H. Zichterman, G. Laning, R. Slager, G. Ettema, J. Laning, J. van Leeuwen en E.B. Smid.
Gehurkt G. Woltjer, J. Kap, B. Bakker en W. Kuin.)

Foto van vroeger. Nieuwe rubriek in De Stedumer van november 2022.
De Christelijke School van Stedum Bedumerweg 8. De foto is rond 1920 genomen.
Toen is de Gereformeerde School gebouwd aan de Bedumerweg 33.
Daarvoor gingen kinderen van hervormde en gereformeerde huize naar de Christelijke School aan de Bedumerweg 8.
De Christelijke School werd omgedoopt tot Hervormde CVO school.
De Openbare School was toen gevestigd aan het Klokkenpad. Van 1946 tot 1959 gingen de kleuters naar de Bedumerweg 33.
In 1959 werd het Kleuterhofje geopend aan het Klokkenpad. Kleuter- en lager onderwijs gingen in 1985 op in het basisonderwijs.
In die jaren verhuisde de openbare school naar de nieuwbouw aan de Hilmaarweg. De voormalige OBS aan het Klokkenpad werd brandweerkazerne.
De Hervormde School verhuisde in 1953 naar de nieuwbouw achter de oude school. Het oude gebouw werd Hervormd Centrum.
Vanwege terugloop van leerlingen gingen beide bijzondere scholen in 1972 samen verder als CBS De Crangeborg aan de Bedumerweg 33.
Het schoolgebouw aan de Bedumerweg 6 is sindsdien voetbalkantine.
In 2016 gaan basisscholen De Bongerd en Crangeborg samen op in De Klaver.
De kinderen gaan eerst naar school aan de Bedumerweg 33 en inmiddels naar de aardbevingsbestendige nieuwbouw aan de Hilmaarweg 19.
De Bongerd is afgebroken en de Crangeborg heeft nu een woonbestemming.

André de Graaf
Stichting Historie Stedum

In De Stedumer staat vanaf oktober een nieuwe rubriek: “Foto van vroeger”. Iedere maand wordt er een foto uit het archief van Stichting Historie Stedum gehaald en met een stukje tekst toegelicht. De Stedumer is een uitgave van de Vereniging voor Dorpsbelangen Stedum en verschijnt normaal gesproken elke vierde (soms vijfde) vrijdag van de maand. De Stedumer is te vinden op www.stedum.com.
Het huis op de hoek van de Kampweg en de Bedumerweg stond bekend als het winkeltje van Mella. De ingang van de kruidenierswinkel van Mella Mulder was aan de Kampweg toen die nog Stationsweg heette. Op de gevel wordt reclame gemaakt voor tabak en vieux van Calcar uit Sappemeer. Schoolkinderen kwamen er om snoep. In het kastje aan de gevel werd de opstelling van het voetbalteam bekend gemaakt. Het pand is in 1971 gerestaureerd.
Stedum had vroeger een rijke middenstand. De Hoofdstraat telde ooit drie bakkers, twee groenteboeren, een schoenmaker, meerdere slagers en schilders, een café en verschillende levensmiddelenzaken. Ook aan de zijstraten waren van oudsher veel winkels gevestigd, zoals een kapper, een fietsenwinkel, manufacturenzaak en verschillende kruideniers en bakkers.
Aan de Bedumerweg woonden twee kleermakers. Aan de Stationsweg was nog een melkboer-voerman en aan het eind het Stationskoffiehuis. Buiten het dorp aan de Delleweg was café “De Weer”.
In maart 2008 werd de buurtsuper in de Adriaan Clantstraat gesloten. Het dorp heeft nog wel twee kappers en een nagelstudio en een witgoedzaak, een computerzaak en een snoepwinkeltje.
Oude winkels zijn verbouwd tot woonhuis, terwijl de oude bestemming vaak nog zichtbaar is.
André de Graaf
Stichting Historie Stedum

Vrijdag 17 juni is het gerestaureerde Koets- en Lijkenhuisje op de begraafplaats in Stedum officieel heropend.
De genodigden kregen bij binnenkomst koffie met gebak. Het gebak was voorzien van een foto van het gerestaureerde gebouwtje.
Voorzitter Kruidhof van Stichting Historie Stedum gaf in zijn openingswoord een uiteenzetting over de geschiedenis van het Koets- en Lijkenhuisje en het tot stand komen van de restauratie. De vrijwilligers kregen voor al hun werk een fraai fotoboek aangeboden.
De openingshandeling werd verricht door drie particuliere geldgevers door het openen van een deur van de personeelsingang, van het koetshuis en de deur van het lijkenhuisje. Alles is weer in de oorspronkelijke staat. De prachtige torenspits met windvaan staat na 60 jaar weer op zijn plek.
Voor het Koets- en Lijkenhuisje stond een fraaie zwarte Lijkkoets opgesteld.
Alle aanwezigen waren vol lof over hoe mooi het pand is geworden.
Zaterdagmorgen volgde er een open huis. Iedereen werd in de gelegenheid gesteld om onder het genot van een hapje en drankje het gehele project te bekijken.
We mochten een groot aantal belangstellenden welkom heten. Stichting Historie Stedum kan met trots terugkijken op een paar mooie dagen.

Presentatie nieuw boek van Jan Olthof.
Woensdag 11 mei, tijdens de voorjaarsbijeenkomst in het Hervormd Centrum te Stedum, was er de presentatie van het boek “Heelmeesters van Stedum”. Het boek is samengesteld door Jan Olthof en in samenwerking met Stichting Historie Stedum uitgebracht.
Het is inmiddels het vierde boek wat Jan voor de stichting heeft geschreven.
Voor de uitreiking van het boek werd er door Jan Olthof een levendige presentatie gegeven over de geneeskunde in Stedum. Alle facetten kwamen aan bod: Medicinae doctor, chirurgijn en kwakzalver. De Nieuwe tijd: Dokter Jan Nijhoff, Dokter Johannes Nijhoff, Dokter Gerrard Andries Schipper. Het Groene Kruis, Wijkverpleegsters in Stedum en de bakers.
’s Middags, waar de officiële uitreiking plaatsvond, waren er zo’n 40 belangstellenden  aanwezig. Omdat niet iedereen ’s middags aanwezig kon zijn werd de presentatie ‘s avonds voor zo’n 35 aanwezigen nog eens gehouden.
Het eerste exemplaar werd overhandigd aan Tineke Kuipers, een dochter van Jantiena Johanna Kuipers-Berends en Reinder Jan Kuipers.
Zuster Jantiena Johanna Berends werd op 1 maart 1943 tot wijkverpleegster benoemd.
Per 1 mei 1946 werd haar eervol ontslag verleend in verband met haar huwelijk met Reinder Jan Kuipers.

Over het boek schrijft Jan in zijn voorwoord:
Als we terugkijken naar het verleden, zelfs al is het slechts een honderd jaar dan kunnen we niet anders dab vaststellen dat zich in de geneeskunde enorme ontwikkelingen hebben voorgedaan.
Tal van kinderziektes die zelfs de naoorlogse generatie nog onderging zijn geheel of bijna geheel verdwenen. Mazelen, kinkhoest, rode hond, de bof wie van ons heeft het niet gehad. En nu zijn het ziektes uit een andere tijd.
En dan plotseling wordt al dat optimisme verstoord door een virus waartegenover we in eerste instantie machteloos staan. Een virus die onze levenspatroon totaal verstoord, het Corona virus. Lock down, thuiswerken anderhalve meterafstand, geen bezoek, afstand en eenzaamheid.
Sommigen doet het denken aan verhalen van hun ouders over de Spaanse griep die in 1919 talloze slachtoffers maakte. Onwillekeurig gaan dan de gedachten naar de tijden dat verschillende epidemieën rondgingen en waaraan tal van mensen stierven: pest, cholera en pokken. Machteloos voelde men zich en men onderging het gelaten.
Heelmeesters en geneesheren hadden veelal ook geen antwoord op deze rampen die de mensen trof.
Denkend aan die mensen bracht me bij de vraag wie door de geschiedenis heen die heelmeesters en geneesheren waren in Stedum. Wat was hun kennis en kunde en onder welke omstandigheden moesten ze werken.
Mijn bevindingen heb ik uitgewerkt in het boek: “Heelmeesters van Stedum”

Het boek is vanaf heden verkrijgbaar in de Shop op de website van Stichting Historie Stedum: www.historiestedum.nl
Voor de donateurs van Stichting Historie Stedum is er een gratis exemplaar beschikbaar.
Die kunnen contact opnemen met onze penningmeester Klaas Pilon; penningmeester@historiestedum.nl; tel. 0596-551824.

Onthulling wandbord met nuttige handwerkjes.
Tevens werd er een wandbord onthuld met nuttige handwerken van Elizabeth van Dijken.
Mannie Hovenkamp is in het bezit van kleine handwerkjes door haar vroegere buurvrouw Elizabeth (Beth) van Dijken, gemaakt in haar lagere schooltijd.
Beth werd geboren op 11 augustus 1915 te Stedum en is overleden op 18 maart 2018 te Appingedam. Beth kon op haar vijfde al breien.
Tijdens de handwerklessen na schooltijd op de lagere school, bij juffrouw Woldendorp in de Adriaan Clantstraat en een jaar naailes bij Pilke Ekens-Wester, de moeder van Klaas Ekens in de Hoofdstraat, heeft Beth heel wat breiwerkjes gemaakt.
Na de verhuizing van Beth in 2016 naar zorgcentrum Damsterheerd in Appingedam kwam Mannie in het bezit van de handwerkjes en vond het zonde om deze in een doos te laten zitten. Mannie wilde deze graag, samen met Miriam Geerts, inlijsten en bij Stichting Historie Stedum onderbrengen. De stichting vond dit een mooi initiatief en vergoedde de kosten.
Een deel van de handwerkjes zijn daarom ingelijst.
Tijdens de voorjaarsbijeenkomst werd het prachtige wandbord onthuld.
Het krijgt een plaats aan de muur in het clubhuis van de Stichting Historie Stedum.
De voorjaarsbijeenkomst van Stichting Historie Stedum is zeer geslaagd te noemen.